Sprachwissenschaft

 Dvadesetak godina nakon raspada druge zajedničke države, unatoč neizbrisivim tragovima ratnih stradanja i nezacijeljenim ranama, kad su odnosi između dviju je­zičnih i etničkih zajednica, u bitno izmijenjenim političkim i društvenim uvjetima, tečajem životnih prilika, ušli u novu fazu, na hrvatskoj su strani odrasli naraštaji s hrvatskim jezičnim osjećajem (jezičnom kompetencijom), drugačije jezično odškolo­vani, koji u dodiru sa srpskim jezikom (u izravnoj komunikaciji, preko televizije ili tiskovina) zastaju nesigurni i zbunjeni jer im je velik dio toga leksika razumljiv, dio sličan vlastitomu, ali i jedan dio nepoznat i nerazumljiv, pogotovo kad su posrijedi nazivi i nestandardnojezični leksemi.

Prva naučna konferencija Odbora za srpski jezik Srpske književne zadruge imala je za temu „Uloga Srpske književne zadruge u negovanju kulture srpskoga jezika“. U ovom zborniku nalazi se deset radova. Autori su savremeni lingvisti, profesori univerziteta u Srbiji, Crnoj Gori i Republici Srpskoj: Miloš Kovačević, Rajna Dragićević, Jelica Stojanović, Aleksandar Milanović, Radivoje Mikić, Ilijana Čutura, Veljko Brborić, Milanka Babić, Mihailo Šćepanović, Mato Pižurica. Najveći broj izlaganja bio je posvećen knjigama Aleksandra Belića i Pavla Ivića, potom Miloša Kovačevića i Novice Petkovića. Pregledom dela koja su se, u Zadruginoj ediciji «Kolo», bavila pitanjima srpskog jezika, njegove istorije i imena – nastala je pregledna i stručna slika našeg jezika i njegovog statusa u knjizi i nauci.

Semantičko-tvorbeni aspekt. (Microtoponymy of Lower Course of the Jablanica).

1. Počeci srpskog jezika (do druge polovine XII veka); 2. Doba Nemanjića (oko 1170-1371) - uzlet srpske pismenosti i učvršćenje diglosije; 3. Doba turskih osvajanja (1371-1537) - i kultura je žrtva; 4. Sve srpske zemlje pod Turcima (1537-1699) - razdoblje tavorenja pismenosti; 5. Osamnaesti vek (1699-1804) - jezički pluralizam na vrhucu; 6. Doba pobede narodnog jezika (1804-1878); 7. Epoha kristalizacije standardnog jezika (1878-1918).

Untertitel: Biblioteka Ortograf, knj.3.

U monografiji Najstariji srpski ćirilski natpisi XI–XV vek (Grafija, ortografija i jezik) filološki se analiziraju natpisi na kamenu iz perioda XI–XV v. sa područja Srbije, Bosne i Hercegovine i Crne Gore, i to samo oni natpisi na kamenu koji su sačuvani, arheološki obrađeni i za koje postoji fotodokumentacija. Uz arheološki obrađene natpise ova jezička i pravopisna analiza natpisa sačinjava komplementarna istraživanja sadržana u ovoj monografiji. Polazeći od natpisa arheološki obrađenih u knjizi dr Gordane Tomović, Morfologija ćirilskih natpisa na Balkanu, i od drugih autora arheologa, sakupljani su na jednom mestu srpski ćirilski natpisi iz pomenuog perioda i pomenutih područja, čiji broj dostiže stotinu natpisa. Tako objedinjeni, zasnovani na komplementarnim istraživanjima pisma, pravopisa i jezika istovremeno su i dokumenti istoričarima i jezičarima i arheolozima i paleografima pruživši objedinjenu sliku iz jednog dela društvene stvarnosti naše nacionalne istorije perioda XI–XV veka.

Rečnik - srpski jezik.

Rukopis s naslovom "Mehanizmi sintaksičkih promena u srpskom jeziku" rezultat je dijahronih istraživanja srpskog jezika koja bi se mogla svrstati u oblast istorijske kognitivne lingvistike. Autor traga za mehanizmima jezičkih promena, bilo da se oni posmatraju kao uzročnici tih promena ili kao fenomeni koji te promene prate i kroz njih se ispoljavaju. Posebna pažnja posvećena je sagledavanju dijahronog variranja svekolikih relacija između izvornog perceptivno kognitivnog domena kao izraza iskustveno dokučive strukture i ciljnog domena kao izraza kognitivne nadogradnje. Te su relacije osvetljene 1) kao metaforičko projektovanje semantički prostijih jezičkih struktura na one semantički složenije ili 2) kao ikoničko projektovanje iskustvenih struktura na jezičke forme. Osim toga autor razmatra i domete tipološkog kretanja srpske sintakse od nekofigurativnog ka konfigurativnom modelu, primećujući da je razvoj odrećenog jezičkog tipa u uskoj vezi sa supstratsko adstratskim uticajima koje dati jezik trpi. Sinhroni jezički sistem ovde je shvaćen kao panhrona fazična struktura u kojoj se prepliću sadašnjost, prošlost i budućnost njena.

Normativne kvalifikacije koje se daju u ovoj gramatici oslonjene su kako na jezicku gradju tako i na bogatu normativisticku literaturu o srpskom i srpskohrvatskom i na aktuelmnu teorijsku misao o jezickoj standardizaciji i normativistici.
Koliko ova knjiga uspe da podstakne ucvrscovanje i negovanje srpske knjizevnojezicke norme i njeno uspesno razvijanje i dogradjivanje, toliko ce i njen glavni cilj biti ostvaren